Gang cầu và gang xám là hai loại gang phổ biến trong sản xuất hiện nay. Sản xuất các vật liệu yêu cầu tính bền cao như: Nắp hố ga, song chắn rác, lan can gang, tấm gang bảo vệ cây,… Dưới đây, hãy cùng tìm hiểu sự khác nhau giữa 2 loại gang cầu và gang xám này nhé!
1. Gang là gì?
Trước khi phân biệt chi tiết sự khác nhau của gang cầu và gang xám. Trước tiên, ta cần biết “Gang là gì?”.
Gang – Vật liệu đúc sử dụng khá phổ biến chế tạo máy và vật liệu xây dựng cớ bản. Gang thực chất là hợp kim của Sắt và Cacbon. Trong đó sắt chiếm >95% theo trọng lương. Hàm lượng các bon chiếm >2,14%. Ngoài ra gang còn chứa các nguyên tố khác như: Silic, Mangan, Phốt pho và Lưu huỳnh.
Gang thì được chia thành 2 loại có gang trắn và gang xám (gang Graphit). Trong đó gang xám là gồm 3 loại gang cầu, gang xám và gang dẻo. Ngay sau đây chúng ta cùng nhau tìm ra sự khác biết của gang xám và gang cầu để hiểu hơn về tính ứng dụngtrong thực tế.
2. Đặc tính cơ bản của gang cầu và gang xám
Đặc tính cơ bản của 2 loại gang này là:
Giá thành gia công thấp, nhiệt độ nóng chảy thấp, độ chảy loãng tốt, độ co ngót ít, dễ đầy vào khuôn nên tính đúc tốt rất dễ gia công.
Chịu nén, chịu tải và chịu mài mòn tốt
2.1 Định nghĩa Gang cầu và gang xám?
– Gang cầu là loại gang có cấu tạo graphit thu gọn nhất ở dạng quả cầu (nhờ biến tính bằng các nguyên tố Mg, Ce và các nguyên tố đất hiếm). Do đó, gang cầu có tuổi thọ cao nhất trong các loại gang có graphit. Gang cầu có bề ngoài cũng có màu xám tối như gang xám. Vì thế nên khi nhìn bề ngoài không phải các chuyên gia khó có thể phân biệt hai loại gang này.
– Gang xám là loại gang mà phần lớn hay toàn bộ cacbon tồn tại dưới dạng tự do graphit. Gang xám được sử dụng trong kỹ thuật khá phổ biến và rộng rãi.
Như vậy sự khác biệt lớn nhất giữa gang cầu và gang xám chính là kết cấu của chúng. Như chính tên gọi của mình, gang cầu được tạo thành từ các tổ chức graphit dạng quả cầu. Còn gang xám hình thành từ các tổ chức graphit tự do ở nhiều hình dạng. Do kết cấu khác nhau, nên đặc tính của gang cầu và gang xám hoàn toàn khác biệt.
2.2 Đặc tính của Gang cầu và gang xám khác nhau như thế nào?
– Đặc tính của Gang cầu
Nhờ kết cấu dạng quả cầu – dạng thu gọn nhất, nên gang cầu có độ dẻo dai cao, đặc biệt sau khi nhiệt luyện thích hợp. Chính điều này quyết định độ bền rất cao của gang cầu so với gang xám.
Gang cầu được sử dụng để sản xuất các chi tiết chịu lực lớn và chịu tải trọng va đập, mài mòn cao chẳng hạn như trục khuỷu, cam, bánh răng….
Việc sử dụng gang cầu vào công nghiệp mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đơn cử như sau: Giá 1 tấn vật đúc loại gang cầu rẻ hơn vật đúc bằng thép hợp kim từ 30-35%, rẻ hơn bằng hợp kim màu 4 đến 5 lần và rẻ hơn loại phôi thép rèn từ 3 đến 4 lần. Do giá thành rẻ nên gang cầu được dùng nhiều để thay thế thép và gang dẻo.
– Đặc tính của Gang xám
Gang xám có một giá thành rẻ và khá dễ nấu luyện, có nhiệt độ nóng chảy thấp (1350°C) và không khắt khe về tạp chất. Gang xám có tính đúc tốt và khả năng tắt âm cao, do tổ chức xốp nên cũng là ưu điểm cho các vật liệu cần bôi trơn có chứa dầu nhớt. Nhược điểm là gang xám giòn, khả năng chống uốn kém và không thể rèn được.
Do những đặc tính trên, người ta sử dụng gang xám rất nhiều trong ngành chế tạo máy, đúc các băng máy lớn, có độ phức tạp cao, các chi tiết không cần chịu độ uốn lớn, cần chịu lực nén tốt. Ví dụ như các băng máy công cụ (tiện, phay, bào,…), thân máy của động cơ đốt trong… cũng được sản xuất từ gang xám.
2.3 Phân biệt sự khác nhau của gang cầu và gang xám
| Tên | Gang cầu | Gang xám |
| Ký hiệu | GC | GX |
| Thành phần hóa học | C: 3 – 3,6%C; Si: 2 – 3%; Mn: 0,5 – 1%; Ni < 2%; Mg: 0,04 – 0,08%; P £ 0,15%; S £ 0,03%. | C: 2,8 – 3,5%; Si: 1,5 – 3%; Mn: 0,5 – 1%; P: 0,1 – 0,2%; S ≤ 0,08% với các vật đúc nhỏ và 0,1 – 0,12% đối với vật đúc lớn. |
| Nhận biết | Gang cầu bề ngoài cũng có màu xám tối như gang xám | Mặt gãy có màu xám |
| Đặc điểm | – Gang cầu độ bền cao. Cao hơn gang xám.Vừa có tính chất của thép, vừa có tính chất của gang
– Gang cầu có độ dẻo dai cao, đặc biệt sau khi nhiệt luyện thích hợp |
– Gang xám phần lớn hay toàn bộ cacbon tồn tại dưới dạng tự do graphit.
– Dễ nấu luyện – Độ bền, độ dai và độ dẻo không được cao. Bù lại gang xám lại làm tăng độ chịu mòn của gang, làm chất bôi trơn và làm giảm độ co ngót khi đúc. |
| Ứng dụng | – Sản xuất các chi tiết chịu lực lớn và chịu tải trọng: như trục khuỷu, cam, bánh răng….
|
Được sử dụng rộng rãi trong kỹ thuật như thân máy, bệ máy, ống nước… |
| Hạn chế | Khó phân biệt với loại gang xám do giống nhau về màu sắc. | Gang xám giòn, khả năng chống uốn kém, không thể rèn được. |
| Giá thành | Giá thành rẻ, giá có phần nhỉnh hơn gang xám | Giá thành rẻ |
Trên đây là các thông tin cơ bản của gang cầu và gang xám. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp bạn lựa chọn được loại song chắn rác ưng ý. Luôn tâm niệm: “Sức mạnh đến từ chất lượng – Bạn hàng đến từ sự uy tín”, HanViet luôn nỗ lực đưa tới công trình những sản phẩm nắp hố ga bằng gang chất lượng, phù hợp, tiết kiệm chi phí nhất cho nhà thầu.
